MBA haqqında

MBA (Master of Business Administration)  təhsil proqramı  ilk dəfə 1902-ci ildə  ABŞ-dakı  Dartmouth College (Hanover, New Hampshire) tərəfindən tətbiq edilmişdir. Daha sonralar isə bu təhsil növü dünyanın bir çox ölkələrində də istifadə olunmağa başlamış və son  20 il ərzində idarə etmə sahəsində  bakalavrların seçdiyi ixtisaslar arasında əhəmiyyətli yer tutmuşdur. MBA  proqramına  ixtisasından asılı olmayaraq bütün bakalavrlar ali peşə təhsilini başa vurmuş və ali təhsil haqqında diplomu olan şəxslər sənəd vermək hüququna malikdirlər  və  sənəd verə bilərlər.

Magistr və MBA proqramlarını fərqləndirən xüsusiyyətlər:

1) MBA proqramı praktik xüsusiyyətlərə malikdir. Bu proqram öz rəhbərlik keyfiyyətlərinin təkmilləşdirilməsini, işgüzar idarəetmə vərdişlərinin əldə edilməsini və yeni vəzifələrə yüksəlməyi qarşısında məqsəd qoyan mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulur.

2) MBA proqramları müəyyən bir elm sahəsində dar çərçivədə ixtisaslaşmanı nəzərdə tutmur.

3) Magistr proqramları isə seçilmış ixtisas sahəsində öz biliklərini təkmilləşdirmək və ya böyük həcmdə xüsusi biliklərə malik olunması tələb edilən rəhbər vəzifələrə yüksəlmək meyarlarını öz qarşılarında məqsəd qoyan rəhbər işçilər və mütəxəssislər üçün nəzərdə tutulur.

Azərbaycan Respublikasında  MBA  proqramı  üzrə tələbə  qəbul edən universitetlərdə  aşağıdakı  MBA istiqamətləri  mövcuddur:

060409   Biznesin idarə edilməsi

Biznesin təşkili və idarə edilməsi (sahələr üzrə)

Biznesin təşkili və idarə edilməsi (beynəlxalq biznes üzrə)

Biznesin təşkili və idarə edilməsi (marketing üzrə)

Biznesin təşkili və idarə edilməsi (menecment üzrə)

Biznesin təşkili və idarə edilməsi (kommersiya sahəsi üzrə)

Biznesin təşkili və idarə edilməsi (mehmanxana və turist biznesi sahəsi üzrə)

Biznesin təşkili və idarə edilməsi (bank işi sahəsi üzrə)

Biznesin təşkili və idarə edilməsi (otelçilik sahəsi üzrə)

Biznesin təşkili və idarə edilməsi (restoran biznesi sahəsi üzrə)

Biznesin təşkili və idarə edilməsi (reklam işi sahəsi üzrə)

060632    İnformasiya texnologiyaları və sistemləri mühəndisliyi

İdarəetmədə informasiya sistemləri

060403   Maliyyə

Bank işi

Maliyyə nəzarəti və audit

Maliyyə menecmenti

060401   Dünya iqtisadiyyatı

Beynəlxalq iqtisadi münasibətlər

Xarici iqtisadi siyasət

060402   Mühasibat uçotu və audit

İstehsal sferasında mühasibat uçotu və audit

Xidmət sferasında mühasibat uçotu və audit

060408   Marketing

Marketing (sahələr üzrə)

Təhsillərini  MBA proqramı  üzrə davam etdirmək istəyən  bakalavrlar əvvəlcə, Azərbaycan Respublikası Tələbə Qəbulu üzrə  Dövlət Komissiyasının keçirdiyi ali təhsil müəssisələrinin magistraturalarına  qəbul imtahanının birinci mərhələsində  ən azı minumum keçid  balını toplamalıdırlar. İkinci mərhələdə isə  aşağıdakı mövzular  üzrə hazırlanmış  qəbul imtahanını verməlidirlər:

Riyaziyyat: 

Həqiqi  ədədlər. Cəbri ifadələr. Çoxhədlilər və onlar  üzərində əməllər.  Çoxhədlilərin vuruqlara ayrılması. Ardıcıllıqlar. Ədədi  və həndəsi silsilələr. Faiz. Faizə aid məsələlərin həlli. Tənasüb qurulmasına aid məsələlərin  həlli. Tənliklər. Kvadrat tənlik və onun həlli. Tənliklər sistemi. Bərabərsizlilklər və onların həlli. Xətti bərabərsizliklər sistemi və onun həlli. Funksiya. Funksiyanın tədqiqi. Törəmə. Törəmənin  tapılması. Törəmə vasitəsilə funksiyanın araşdırılması. Kombinatorika elementləri. Ehtimal nəzəriyyəsinin elementləri. Düz xətt. Parça. Düz xəttlərin qarşılıqlı vəziyyəti. Bucaq. Bucağın növləri. Çoxbucaqlılar; üçbucaq, paraleloqram, düzbucaqlı, trapesiya. Onların xassələri, sahəsi və predmeti.  Çevrə. Çevrənin uzunluğu. Dairə və onun sahəsi.  Koordinat sistemi.   Düz xətt tənliyi. Iki nöqtə arasındakı məsafənin tapılması. Vektorlar və onlar üzərində əməllər. Paralelepiped, silindr və kürənin həcmi və səthinin sahəsi. Cədvəllər və qrafiklər.

Verilənlərin təhlili və kafiliyi:

  Ədədi, qrafik və cədvəl formasında verilmiş informasiyanın  təhlili  və  qanunauyğunluqlarının aşkarlanması. Verilmiş  informasiya  əsasında  müxtəlif  göstəricilərin hesablanması. Ədədi, qrafik və cədvəl formasında verilmiş informasiyanın ümumiləşdirilməsi.

     Məsələnin riyazi qoyuluşunun təhlili. Riyazi məsələlərin və  sualların məzmunun dərk edilməsi. Hesab, cəbr və həndəsə məsələlərində  verilənlərin kafiliyinin  qiymətləndirilməsi. Şərtlərdəki informasiyanın məsələnin həlli üçün  kafi olub  olmamasının müəyyən  edilməsi.

*Qeyd  edək ki, yuxarıda göstərilən MBA təhsil istiqamətləri  və qəbul proqramı  TQDK-nın 2011-2012  tədris  ilində təqdim  etdiyi şərtlərə uyğundur. Yeni qaydalara əlavə olunub – olunmadığını müəyyənləşdirmək üçün  “TQDK  magistr jurnalı”nın  yeni saylarını  izləmək lazımdır.